Şehitlere Saygı Turu
Nasıl Gidilir?
Yol durumu içerikte mevcuttur.
Nereler Gezilebilir?
Yol üzerinde bulunan şehitlikleri, kaleleri ve tarihi alanları ziyaret edebilirsiniz. Bunlardan birkaçı;
Çamburnu Kalesi:
Çanakkale Boğazı’nı zorlamak ve bu dar deniz geçidine hâkim olmak, yüz seneden beri, harp harekâtının en önemli ve en zor meselelerinden biri olmuştur. Boğazı zorlamak için yapıan ilk saldırı 1807’de Amiral Duckwort komutasındaki İngiliz donanması tarafından yapılmıştır. Duckworth, 7 harp gemisi ile Çanakkale istihkâmlarına ateş etmiştir. Bir Türk filosunu yok ederek İstanbul’a doğru yol aldığı sırada şiddeti bir rüzgâra yakalanmıştır. Müsait bir hava koşulunu bekledikten sonra geri döndü. Dönüşte Çanakkale’den geçerken 150 kayıp vermiştir.
19 Şubat 1807 tarihinde Çanakkale Boğazı’nı rahatlıkla geçen Amiral Duckwort komutasındaki İngiliz donanmasının İstanbul önlerine kadar gelmesi üzerine, boğaz tahkimatının güçlendirilmesi yoluna gidilmiştir. Bu nedenle Sultan III. Selim ve Sultan II. Mahmut’un saltanat yıllarında inşa edilen Bigalı, Nara, Köse Burnu kaleleri ile aynı dönemde (1807 – 1822) yapılmıştır.
25 Şubat 1915 tarihinde Eceabat’a gelen 19. Tümen kuruluşundaki unsurlardan biri olan 57. Alay Karargâhı, bir dönem burada görev yapmıştır. Çanakkale Kara Muharebeleri başladıktan bir süre sonra ilk olarak Güney Grubu’nun sıhhiye malzemelerinin deposu olarak kullanılmıştır. Daha sonra ise 12. Tümenin Seyyar Hastanesi ile Emraz-ı Adiye(basit hastalıklar) Hastanesi burada hizmet vermiştir. Burada tedavi gördükleri sırada şehit düşen askerlerimiz, Çamburnu Kalesi yakınındaki bir bölgeye gömülmüş olması muhtemeldir.
Eceabat’ın Kilitbahir yönündeki çıkışına doğru, Çamburnu mevkiinde yer alan Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı’nın bahçesi içerisinde bulunmaktadır.
Kilitbahir Kalesi
Kilitbahir Kalesi, 1452’de İstanbul kuşatması esnasında Papalık Donanması’nın Bizans İmparatorluğu’na yardım etmesini önlemek amacıyla Fatih Sultan Mehmet tarafından Çanakkale’nin karşısındaki Kilitbahir köyünde yaptırılmıştır. Kale, iç ve dış sur duvarlarından ve avlu içinde 7 katlı üçgen bir kuleden oluşmaktadır. İç kale 7 katlıdır. Daha sonra ilk kez 1541 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından restore edilmiş, bu restorasyon esnasında güney kısmı çevreleyen bir sur duvarıyla dış uçta bir kule (Sarıkule) inşa edilmiştir. Kale, 1870 yılında Sultan Abdülaziz tarafından ikinci kez restore edilmiştir. Kuzey bölümünün orijinal dış deniz duvarı günümüzde yoktur. Bu bölümün kuzey parçası 1893-1894 yıllarında II. Abdülhamit tarafından yeniden inşa ettirilmiştir. Dış sur duvarları (dış kale) 4 m, ikinci dış kale 18 m, iç kale 30 m yüksekliğindedir. Duvar kalınlıkları 4-6 m arasındadır. Deniz duvarlarının güney kısımları top mazgalı olarak kullanılmıştır. Kale, tümüyle kaba yontulmuş taşlarla inşa edilmiştir. Açıklık kısımları kiremit kemerli olup, kapı ve pencereler beyaz mermerden yapılmıştır. Kale, Çanakkale Savaşları’nda çok önemli rol oynamıştır. Bu kale, 14 Kasım 1980 tarihinde Kültür Bakanlığı tarafından “Korunması Gereken Kültürel Varlık” olarak tescil edilmiştir.
Rumeli – Mecidiye Tabyası
Çanakkale’nin Gelibolu Yarımadası’nda bulunan tabya. 1892 yılında Kilitbahir Kalesi’nin güneyinde Asaf Paşa tarafından yaptırılan tabya; 8 bonetten ve Alman yapımı 4 adet 24 cm. ,2 adet 28 cm çapında toplardan oluşmaktadır. Çanakkale Savaşı’nda komutanlığını Yüzbaşı Hilmi(Şanlıtop) Bey yapmıştır. Ayrıca bu tabya Seyit Onbaşı’nın 190 ila 215 kiloluk mermiyi kaldırdığı tabyadır.
Havuzlar Şehitliği
Rumeli Mecidiye Tabyası ve Seyit Onbaşı Anıtı’nın bulunduğu bölgeden Alçıtepe’ye doğru ilerlerken yolun sol tarafında yer almaktadır. Havuzlar Şehitliği ve Anıtı, 21 Haziran 1915 Kerevizdere Muharebelerinde şehit düşen 2 subay ve 8 erimizin adına yaptırılmıştır. Anıt, 1961 yılında Çanakkale Şehitleri Yardım Derneği tarafından inşa edilmiştir. Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından da 2013 yılında restore edilmiştir. Şehitliğin ortasında yer alan ve bir kaide üzerinde yükselen Anıt, 6 metre yüksekliğinde olup, dört yüzünün her birinde birer kitabe bulunmaktadır. Anıtın kuzey yönüne bakan kitabede; burada yatan şehitlerimizin isimleri listelenmiştir.
Osmanlı Devleti’nin, güçlenen ve Akdeniz’ de sürekli sefere çıkan donanmasının temiz su ihtiyacını karşılamak üzere, dönemin su kaynaklarıyla ünlü, günümüzün Havuzlar Bölgesine, Kilitbahir Köyü yakınlarına büyük bir iskele ve su havuzları yapılmıştır. Donanma Çanakkale Boğazı‘ndan geçerken buraya uğramış ve su ihtiyacını karşılamıştır. Bölgenin “Havuzlar” ismini almasının sebebi o dönem yaptırılan bu büyük su havuzlarıdır.
Çanakkale Muharebeleri, psikolojik savaşın etkileri oldukça yüksektir. Vatan savunmasının Türk askeri üzerinde yarattığı psikolojik etki ve düşmanın psikolojik yıpratma stratejileri, Türk askeri için ruhsal açıdan baskılı bir dönem geçmesine neden olmuştur. Havuzlar bölgesi, Çanakkale Muharebeleri sırasında ikmal ve rehabilitasyon merkezi olarak kullanılmış ve askerler burada su sesleri, ilahi dinletiler vb. gibi yollarla psikolojik tedavi görmüşlerdir. Askerlerin birçoğu burada tedavi gördükleri sırada bu bölgede bulunan havuzun etrafındaki taşlara Osmanlıca harflerle yazılar yazmışlardır. Bu yazılar günümüzde de belirgin bir şekilde durmaktadır.
Soğanlıdere Hastane Şehitliği
Kilitbahir köyünden abideye doğru 10 km. gittikten sonra yolun sağ tarafında tabelası görünmektedir. Anıt bayrağımız şeklinde ay ve yıldız deseni ile figürize edilmiştir. Anıtın hemen alt tarafında gerçek mezarlık bulunmaktadır. Bu mezarlık alanda savaş zamanında bu mevkide kurulu olan Soğanlıdere sahra hastanesinde tedavi edilirken şehit olan askerlerimiz yatmaktadır.Bu bölgede 2. , 7. ve 12. Tümenlerin sıhhiye bölükleri hizmet vermekteydi. Korunaklı bir alana sahip olan Soğanlıdere hastanesi hizmetinin yanında Seddülbahir cephesine en yakın önemli lojistik merkezi hizmetini de vermekteydi. Soğanlıdere Şehitliği’ne varmadan evvel yolun sağ tarafında bulunan yıkık harabe (Melek Hanım Reviri) muharebeler sırasında askerlerimizin tedavi edildiği yerlerden biridir.
Şahindere Şehitliği
Tespit edilebilen gerçek şüheda kabristanlarından biri olan Şahindere Şehitliği, Soğanlıdere mevkisini geçtikten sonra yolun sol tarafında Çınarlıdere’nin hemen üst tarafında yer almaktadır. Mimari yapı tarzı açısından Soğanlıdere Şehitliği ile benzeşmektedir. Ay ve ortasında yıldız üzerinde yükselen üçgen konik anıt ile şehitlerimizin göğe yükselişi temsil edilmektedir. Şehitlikte yere konumlandırılmış 132 kabalak taşı ile şehitlerimiz anılmaktadır. Mezar taşları bölümünün hemen üst kısmında ise gerçek şehitlik alanının çevrilerek işaretlendiğini görmekteyiz. Şahindere Şüheda Kabristanı, Seddülbahir Cephesi’nde yani güney cephesinde kalmaktadır. Bölgede suyun ve gölgelik ağaçların bulunması, sakin ve korunaklı bir alan olması nedeniyle savaş döneminde cephe gerisindeki büyük sargı yerlerinden birisi bu mevkide kurulmuştur.5 Temmuz 1915 sonrasındaki muharebelerde, sol kanat birliklerinin yaralanarak şehit düşenlerin bir bölümü bu şehitlikte yatmaktadır. Nisan-Haziran-Temmuz aylarında şiddeti artan Seddülbahir, Kerevizdere ve Kirte Muharebeleri’nde kullanılan bölgede şehit düşenlerin bir kısmı da Şahindere Şehitliği’ne gömülmüştür.
Kaymakam Yarbay Hasan Bey Şehitliği
Alçıtepe Köyü’ n den Abide istikametine inerken sola devam ettiğimizde Hasan Beyin Kabrine gideriz. 6. Tümene Bağlı 17. Piyade Alayı Komutanı olan Kaymakam Hasan Bey anısına yaptırılan anıt Fransız’ lar la savaştığımız Kerevizdere bölgesindedir. En kanlı muharebelere sahne olan bölge 4 km karelik bir alandır. 11 Temmuz 1915 günü tekrar eden bir Fransız taarruzu püskürtülmüş her yer Türk şehitleri ve Fransız askerlerinin cesetleriyle dolmuştu. Savaş alanında şehit ve yaralılar ile ilgilenen Yarbay Hasan Bey Yaralı zannettiği bir Fransız askerinin yanına yanaştığında, yaralı numarası yapan Fransız askerinin süngüsüyle Şehit düşmüştür.
Çanakkale Şehitler Abidesi
Çanakkale Şehitleri Anıtı, Çanakkale il sınırları içindeki Gelibolu Yarımadası’nda, Çanakkale Boğazı’nın ucunda Morto Koyu önündeki Hisarlık Tepe üzerinde yer alan anıt.
1915 yılında I. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale Savaşları’nda hayatını kaybeden Türk askerlerin anısına yaptırıldı. Dört ayak ve bir kubbeden oluşan 41,7 metre yüksekliğindeki yapı, Feridun Kip, İsmail Utkular ve Doğan Erginbaş tarafından tasarlanmıştır. Temeli 19 Nisan 1954 tarihinde atılmış ve 21 Ağustos 1960 tarihinde ziyarete açılmıştır.
Yanında Mehmetçik Anıtı, Türk Bahçesi, Mustafa Kemal Çanakkale’de Anıtı, Yaralı Asker Anıtı, Meçhul Asker Kabri ve Türk Şehitliği bulunur.
Ne yenir, ne içilir, alışveriş?
Rota üzerinde bulunan Alçıtepe’de bulunan restoranlarda karnınızı doyurabilirsiniz. Aynı zamanda yine Alçıtepe’de bulunan marketlerden alışveriş yapabilirsiniz.
Kaynak: https://www.canakkaleharbi.com/
Yükleniyor ...
